Karta Polaka została ustanowiona na mocy ustawy z dnia 7 września 2007 roku. Jest do dokument potwierdzający przynależność cudzoziemca do narodu polskiego, jednocześnie nie nadając obywatelstwa polskiego i nie przyznając prawa pobytu czasowego czy stałego w kraju.

Warunki przyznania Karty Polaka

Warunkiem uzyskania Karty Polaka jest deklaracja przynależności do Narodu Polskiego oraz posiadanie obywatelstwa któregoś z krajów byłego ZSRR. Kartę Polaka zatem może otrzymać obywatel Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Estonii, Gruzji, Kazachstanu, Kirgistanu, Litwy, Łotwy, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej, Tadżykistanu, Turkmenistanu, Ukrainy lub Uzbekistanu.

Osoba składająca wniosek o Kartę Polaka winna wyrazić swój związek z Polską poprzez znajomość języka polskiego i wykazać się chęcią kultywowania polskiej tradycji, kultury i zwyczajów.

Karta Polaka – przywileje i udogodnienia

Wraz z otrzymaniem Karty Polaka, jej posiadacz otrzymuje możliwość korzystania z uprawnień w następujących sektorach: nauka, oświata, opieka zdrowotna, transport publiczny oraz muzea. Warunkiem do korzystania np. z bezpłatnego wstępu do muzeum jest konieczność okazania dokumentu. Ponadto posiadacz Karty Polaka ma prawo do zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, a także podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatele polscy zgodnie z ustawą z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Właściciel Karty Polaka może podjąć studia, studia doktoranckie oraz uczestniczyć w badaniach naukowych, jednocześnie nie tracąc możliwości ubiegania się o stypendia dla cudzoziemców. Posiadacz karty ma również prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, przewiduje zasady bardziej korzystne. Kolejnym udogodnieniem jest możliwość korzystania z ulgi 37% na przejazdy komunikacją kolejową, a także jest zwolniony z opłat konsularnych za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wydanie wizy krajowej w celu korzystania z uprawnień wynikających z posiadania Karty Polaka.

Ważność Karty Polaka i możliwości jej unieważnienia

Karta jest ważna przez 10 lat od momentu przyznania, a o przedłużenie o kolejną dekadę należy się starać najpóźniej 3 miesiące przed terminem wygaśnięcia. W przypadku zachowania uwłaczającego Rzeczypospolitej Polskiej oraz Polakom, konsul lub wojewoda może unieważnić Kartę. Do cofnięcia uprawnień również może dojść, gdy:

• w postępowaniu o przyznanie Karty Polaka wnioskodawca złożył wniosek lub dołączył do niego dokumenty zawierające nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje;
• wnioskodawca zeznał nieprawdę lub zataił prawdę;
• wnioskodawca w celu użycia jako autentycznego podrobił lub przerobił dokument albo takiego dokumentu użył jako autentycznego;
• wnioskodawca nabył obywatelstwo polskie lub uzyskał zezwolenie na pobyt stały w Polsce;
• przemawiają za tym względy obronności, bezpieczeństwa albo ochrony porządku publicznego Polski;
• wnioskodawca działa lub działał na szkodę podstawowych interesów Polski;
• wydana została nowa Karta Polaka po zmianie danych jej posiadacza.

W wypadku zrzeczenia się Karty Polaka posiadacz ma obowiązek zwrócić Kartę konsulowi lub wojewodzie, który ją wydał.